Surf naar www.vmm.be/zonderisgezonder

 Ongewenste dieren of planten in jouw tuin bestrijden? Dat doe je beter niet met pesticiden. Gebruik hiervoor een andere bestrijdingsmethode, zonder chemische producten. Vermijd ook het gebruik van pesticiden op je terras of oprit. Vele steden, gemeenten en provincies gebruiken nu al geen pesticiden. Volg hun voorbeeld en help mee aan een beter milieu én een gezonder leefmilieu voor de mens!

Zonder pesticiden vanaf 1 januari 2015

 Vanaf 1 januari 2015 gebruiken de openbare diensten geen vervuilende pesticiden meer voor het beheer van alle parken, bermen, straten, enz. Ze schakelen dan volledig over op milieuvriendelijke bestrijdingsmethodes zoals borstelen of vegen. Het nieuwe decreet ‘Duurzaam pesticidengebruik’ bepaalt namelijk dat pesticidengebruik moet vermeden worden, om de volksgezondheid en het leefmilieu beter te beschermen.  

 Ook scholen, ziekenhuizen, kinderdagverblijven en zorginstellingen moeten vanaf 1 januari 2015 hun tuinen, speelplaatsen en parkeerterreinen zonder pesticiden onderhouden. Op deze locaties vertoeven bijna dagelijks kinderen, zwangere vrouwen en ouderen. Zij kunnen beter niet in contact komen met pesticiden.

Voor private sport- en recreatieterreinen, speelterreinen en verharde terreinen groter dan 200 vierkante meter moet het onderhoud ook anders. In de eerste plaats moet het gebruik van pesticiden voorkomen worden. Als er toch bestrijding van ongewenste dieren of planten nodig is, moet dit met alternatieve methoden gebeuren. Pas als het beheer niet zonder pesticiden kan gebeuren, kan je chemische middelen pleksgewijs gebruiken.

Pesticiden hebben invloed op drinkwater

De pesticiden die je gebruikt tegen onkruid of om bladluizen te bestrijden, vervuilen onze leefomgeving. Ze dringen in de bodem en tasten het grondwater aan. Of vloeien mee met regenwater naar de riolen en in waterlopen. In waterwingebieden voor drinkwater zijn  specifieke zuiveringstechnieken nodig om de pesticiden te verwijderen uit het water dat bestemd is als drinkwater. Dit brengt mogelijke risico’s mee voor onze gezondheid. Ook voor de fauna en flora is dit schadelijk.

Om het drinkwater in Vlaanderen veilig te stellen, zijn er al jaren voorwaarden voor het gebruik van pesticiden in gebieden waar drinkwater gewonnen wordt uit grondwa­ter. Die voorwaarden zijn nu verduidelijkt. Voor land- en tuinbouwactiviteiten is er de code van goede landbouwpraktijken voor gewasbeschermingsmiddelen die voorschrijft hoe pesticiden moeten worden gebruikt.

 Slakken, distels en bladluizen bestrijden zonder pesticiden!

 Word je tijdens de zomer geplaagd door slakken in jouw tuin? Er bestaan verschillende alternatieve bestrijdingsmethodes tegen deze ongewenste bezoekers. Zo kun je kippen en eenden inzetten om de slakken op te ruimen. Een natuurlijke vijand waarmee je slakken kunt bestrijden, is het aaltje (nematode) Phasmarhabditis hermophrodita.

En wat te doen tegen bladluizen? Goed om weten is alvast dat overbemesting planten extra aantrekkelijk maakt voor bladluizen. Deze beestjes zijn vooral uit op jonge, groeiende plantendelen. In de handel zijn natuurlijke vijanden tegen bladluizen verkrijgbaar zoals de gaasvlieg (Chrysopea carnea). Een lichte aantasting kan je ook bestrijden met een zachte zeepoplossing, of een brandnetelextract of zelfs met een krachtige waterstraal.

Een ander vaak voorkomend probleem zijn distels. De grootste boosdoener is de akkerdistel die een wortel heeft die zeer sterk vertakt. De enige bestrijdingsmethode hiervoor is intensief maaien net voor de bloei. Maar dat maaien doe je best twee keer: een eerste keer tussen eind juni en begin juli wanneer de bloemknoppen nog gesloten zijn en daarna in augustus. De plant vormt in augustus en september nog een tweede keer bloemknoppen. Het is aan te raden ook nog een keer in de winter te maaien. Preventief kun je vermijden dat aanwaaiende zaden zich kunnen vestigen door de bodem te bedekken met boomschors of houthaksel. Dit belet ook dat zaden van distels die al in de bodem zitten, kunnen kiemen.

 Meer tips over tuinieren zonder pesticiden?

Ga kijken op de website www.vmm.be/zonderisgezonder van de Vlaamse Milieumaatschappij. Je vindt er praktische tips over het bestrijden van ongewenste dieren en planten, ziektes en plagen zonder pesticiden.

Sommige plantensoorten die van nature niet in Vlaanderen voorkomen, bedreigen onze waterlopen. Deze ‘exoten’ verspreiden zich zeer snel. Ze bedreigen het waterleven en ontnemen de waterloop zuurstof en licht. Bovendien belemmeren ze de waterafvoer.

Onder coördinatie van de provincie Antwerpen en de afdeling Water van het Vlaamse Gewest wil de gemeente de hinder van deze woekerende soorten tegen eind 2007 tot een minimum beperken. Hiervoor heeft ze een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met de provincie Antwerpen. Het gemeentebestuur staat vooral in voor het verlenen van logistieke (afvoeren planten, e.d.) en administratieve bijstand (bv. opzoeken en aanschrijven eigenaars).

Maar ook u kunt meewerken. Denk goed na en informeer jezelf als je waterplanten aankoopt voor je vijver in de tuin. Bekende ‘exoten’ zijn grote waternavel, parelvederkruid en waterteunisbloem. Vaak komen deze planten in waterlopen terecht. Het beste van al is ook in je vijver enkel inheemse soorten aan te planten. Zie je ergens zo’n planten staan (in beken of vijvers), meldt deze dan bij onderstaand contactpersoon.

Contactpersoon: Bianca Veraart, Provincie Antwerpen - dienst Waterbeleid, tel. 03 240 54 57, fax: 03 240 64 78,bianca.veraart@admin.provant.be Meer info vindt je ook op: www.provant.be/waterbeleid.

Ook op het gemeentehuis kun je een folder bekomen met meer uitleg en foto’s.

Iedereen ziet al wel eens een kat rondzwerven. Veel van deze katten hebben een thuis om naar terug te keren ’s avonds, maar niet allemaal. Veel mensen laten de natuur haar gang gaan, zonder aan de gevolgen te denken. Het lukt vaak niet om voor alle kittens een goed baasje te vinden. Ze worden dan naar een asiel gebracht of soms zelf gedumpt langs de weg. Zo ontstaat een zwerfkattenprobleem.

Een kattin kan twee maal per jaar jongen krijgen, met gemiddeld 4 kittens per worp. Na 6 maanden kunnen deze kittens zelf ook al een nestje krijgen. Een zwerfkat wordt gemiddeld 4 tot 6 jaar. Ze kan dus ongeveer een veertigtal kleintjes krijgen die op hun beurt ook weer kleintjes krijgen. Zo kan ze op 4 jaar tijd maar liefst ruim 20.000 katten krijgen. Als je hier klikt, vind je een folder terug met daarin meer informatie over waarom steriliseren of castreren zo belangrijk is.

De gemeente heeft dan ook een zwerfkattenbeleid. De gemeente steriliseert of castreert de zwerfkatten. Dit is de enige efficiënte en diervriendelijke oplossing om het probleem van zwerfkatten aan te pakken.

Je kunt bij de duurzaamheidsambtenaar op 03 690 46 37 of duurzaam@wuustwezel.be melden waar je zwerfkatten hebt opgemerkt. De zwerfkatten worden gevangen door een team van vrijwilligers. Na het vangen, worden ze onderzocht en indien ze gezond zijn, worden ze gesteriliseerd of gecastreerd, ontvlooid en gemerkt met een knip. Is de zwerfkat te adopteren, dan word hij/zij ter adoptie aangeboden. Is dit niet het geval, dan wordt de zwerfkat terug uit gezet op de locatie waar deze gevangen is.

Huiskatten zijn je eigen verantwoordelijkheid en ook hier raden we aan deze te steriliseren of te castreren om zo de overpopulatie tegen te gaan. En vanaf 1 september 2014 is het zelfs verplicht om een kat die je verkoopt of weggeeft te laten steriliseren of castreren en te laten identificeren.

Vanaf 1 november 2017 moeten alle katten geïdentificeerd (gechipt) en geregistreerd zijn. Dit betekent dat elke kat dan, voor ze 12 weken oud is en in elk geval voor verhandeling, geïdentificeerd is en geregistreerd moet worden in de centrale databank CatID. Onder verhandelen wordt ook het 'gratis weggeven' verstaan. In dit geval geldt ook de verplichte sterilisatie of castratie. Meer weten? Ga naar www.huisdierinfo.be.

Processierupsen vormen tijdens de maanden mei en juni  een ware plaag. Ze vreten de eikenbomen kaal en zorgen voor jeukhinder bij de omwonenden en voorbijgangers.

Hoe herken je een eikenprocessierups?

Eikenprocessierupsen trekken ’in processie‘ naar de bladeren van de boom. Het zijn vooral eikenbomen (meestal inlandse) die hun voorkeur genieten. Rond half mei, krijgen de rupsen hun microscopisch kleine brandharen die zorgen voor de nodige jeukproblemen. Vanaf juli groeien de rupsen uit tot onopvallende grijze nachtvlinders. 

Welke problemen veroorzaken de rupsen?

Wie in aanraking komt met de brandharen krijgt de nodige huiduitslag die gepaard gaat met hevige jeuk. Deze klachten verdwijnen meestal zonder behandeling binnen de twee weken. Bij hevige irritatie kan een anti-jeukmiddel eventueel verlichting geven. Gezondheidseffecten ter hoogte van de ogen of de bovenste luchtwegen zijn eerder zeldzaam. Bij ernstige gezondheidsklachten neem je best contact op met de huisarts. 

Meer informatie over de gezondheidseffecten van de eikenprocessierups vind je op www.eikenprocessierups.be.

Wat doen bij overlast?

De gemeente heeft in het voorjaar een aannemer aangesteld die op openbaar en privé-domein eikenprocessierupsen kan verwijderen. Dit gebeurt door opzuiging. Indien de haard op privé-domein en eventueel dicht bij de woning is en dus hinder kan veroorzaken, kun je best een aannemer contacteren die de rupsen zal bestrijden. We raden niemand aan zelf de rupsen te verdelgen, zeker wanneer je geen ervaring hebt in die bestrijding.

Wijze van werken:

De rupsen worden opgezogen met een industriële stofzuiger.
Indien de rupsen niet bereikbaar zijn met de normale middelen (hoogtewerker, ladder, …) zal dit gebeuren door boomklimmers die wel ter plaatse kunnen komen. 

Kostprijs:

Opzuigen eikenprocessierupsen i.f.v. kleine boom (stam diameter tussen de 20 en 30 cm, 10 tot 15 m hoog)
Kostprijs 45,00 euro/stuk

Opzuigen eikenprocessierupsen i.f.v. grote boom (stam diameter tussen 80 en 100 cm, 15 tot 25 meter hoog)
Kostprijs: 60,00 euro/stuk

Meerprijs voor moeilijk bereikbare plaatsen i.f.v. kleine boom
Kostprijs 85,00 euro/stuk

Meerprijs voor moeilijk bereikbare plaatsen i.f.v. grote boom
Kostprijs 100,00 euro/stuk

Indien je gebruik wil maken van deze dienstverlening dien je de aannemer rechtstreeks te contacteren.  Dit is de firma Brosens Aannemingen, Vissenheuvel 22, 2910 Essen, tel. 03 667 35 94.

Het staat je natuurlijk altijd vrij om een andere aannemer te contacteren. Er is een lijst beschikbaar op de website van de provincie Antwerpen.

Wat mag je vooral niet doen?

• de rupsen en nesten aanraken;
• gebruik maken van insecticiden. Deze middelen kunnen schadelijk zijn voor de mens en het milieu en hebben geen effect op de irriterende haren;
• de rupsen wegspuiten met bijvoorbeeld een hogedrukreiniger. De haren van de rupsen kunnen dan immers via de lucht verspreid geraken;
• plastic-folie aanbrengen rond de stam, dit schrikt vogels af en je maakt het de natuurlijk vijanden alleen maar moeilijker (meer info: https://processierups.nu/gebruik-geen-folie-of-plakstrips/);

Een haard van processierupsen melden

• Gemeentewegen: Ontdek je een haard van processierupsen op de openbare weg, geef dit dan zeker door aan de Dienst Groen 03 690 46 24, groen@wuustwezel.be of via het digitale meldingsformulier (website gemeente) . De Dienst Groen bekijkt dan of het aangewezen is om een gespecialiseerde aannemer naar deze locatie te sturen.
• Gewestwegen: Voor meldingen van gewestwegen, kan contact opgenomen worden met het Agentschap voor Wegen en Verkeer (AWV), bevoegd voor de gewestwegen (03 330 12 60 - wegen.antwerpen.districtbrecht@mow.vlaanderen.be.)
• Privé-domein: Voor haarden op privé-domein dien je zelf een aannemer aan te stellen (zie  'Wat doen bij overlast?'). 
   

Aanpak gemeente voor 2020

De vorige jaren werd de gemeente geteisterd door een steeds toenemend aantal nesten processierupsen. In 2019 was het zelfs zo erg dat we er niet in slaagden om in alle bomen op openbaar domein die werden aangetast, de nodige bestrijdingen uit te voeren. Het ging in totaal immers om meer dan 1.000 bomen.

Voor het effectief bestrijden door middel van zuigen (curatief) voorzien we in  2020 een budget van +/- 90.000 euro (+/- 1.300 bomen).

Voor de bestrijding van de rupsen gebruiken we dit jaar een beslissingsboom (deze kan nog verder uitgebreid en/of aangepast worden).

Geen bewoning                                                               =>        Niet bestrijden, waarschuwing (lint + bordje)

Bosgebied zonder bewoning                                           =>        Niet bestrijden, waarschuwing (lint + bordje)

Gebied (bos, landbouw,…) met beperkte bewoning       =>        Enkel bestrijding aan de bewoning

Recreatief gebied                                                            =>        Zuigen, waarschuwing (lint + bordje)

Woongebied                                                                    =>        Zuigen, waarschuwing (lint + bordje)

Fietsroute kleine plaagdruk                                             =>        Niet bestrijden, waarschuwing (lint + bordje)

Fietsroute grote plaagdruk                                              =>        Beperkte bestrijding

Om de diversiteit te verhogen en de nuttige insecten, vogels, amfibieën en dieren een  schuilplaats te geven hebben/gaan we, daar waar er plaagdruk is, volgende middelen voorzien:

• Bermen beperkt maaien;
• Hakselhout rond de stammen strooien;
• Houtwallen plaatsen tussen de eikenbomen;
• Nestkastjes hangen;

Om de diversiteit in planten en bomen te verbeteren doen we de volgende acties:

• Houtkanten aanplanten;
• Verschillende boomsoorten aanplanten in dezelfde straat;
• Bloemenweide aanleggen, veldbloemenzaden ter beschikking stellen;
• Gebruik van bloeiende heesters en vaste planten;

We delen de straten in waar we verschillende methoden al dan niet combineren. Voor de indeling wordt er ondermeer met de volgende criteria rekening gehouden:

• bewoning, aantasting, recreatie, bermbreedte, aantal eiken, …

Deze maatregelen zouden, in tegenstelling tot de huidige preventieve en curatieve bestrijding, dan ook een meer structurele oplossing kunnen bieden en zijn ook minder schadelijk voor de biodiversiteit.

Meer info

• Voor meer info kun je terecht op de website van de provincie . Op deze pagina vind je ook een interactieve kaart waarop je kunt zien waar er in de provincie Antwerpen processierupsen werden waargenomen.
• Raadpleeg zeker ook de folder 'Eikenprocessierupsen: wat je zeker moet weten'.

Tijdens de vakanties of in de vrije tijd trekken parken en bossen veel bezoekers, die na de drukke weekdagen op adem komen in de gezonde buitenlucht. Het is bij deze bezoekers dat we de teek even onder de aandacht willen brengen, aangezien dit diertje soms besmet is met een bacterie die de mens ziek kan maken.

Wat zijn teken?

Teken zijn kleine, zware diertjes met acht poten en een spitse snuit. Ze komen voor in bosrijke gebieden, parken, weilanden en zelfs tuinen. Ze zitten daar op de lage begroeiing zoals struiken, varens en hoge grassen te wachten tot een gastheer voorbijkomt. Teken voeden zich namelijk met bloed van warmbloedige dieren. Aangezien teken niet kunnen vliegen of springen, laten ze zich gewoon vallen en hechten zich dan vast aan de huid. Dan kan het zuigen beginnen.

De beet van een teek is in principe pijnloos maar begint na enkele uren wel te jeuken. Wanneer een teek niet gestoord wordt, kan één tekenmaaltijd tot zeven dagen duren. Tijdens dit zuigen wordt het achterlijf van de teek steeds groter.

Sommige teken zijn besmet met bepaalde ziektekiemen of bacteriën. Bij het zuigen van bloed kan zo een bacterie overgedragen worden op de gastheer. De meest bekende ziekte veroorzaakt door teken is de ziekte van Lyme. Wanneer ze niet behandeld wordt, kan ze leiden tot ernstige ziekteverschijnselen in de spieren, de gewrichten, het zenuwstelsel en het hart. Uit recent onderzoek blijkt dat in België gemiddeld 10% van de teken besmet zijn. Ook in Wuustwezel komt deze besmetting bij teken voor.

Wat zijn de symptomen van de ziekte van Lyme?

Drie tot dertig dagen na een tekenbeet kan een rode, ringvormige vlek op de plaats van de beet verschijnen (in ongeveer 60% van de gevallen). Deze vlek wordt geleidelijk groter en voelt warm aan. Er kunnen eveneens griepachtige verschijnselen optreden.

De ziekte is goed te behandelen met een antibioticakuur. Hoe langer men wacht met de behandeling, hoe langer het herstel kan duren. Uitkijken voor tekenbeten en ziekteverschijnselen is dan ook de boodschap.

Wat doe je best na een tekenbeet?

Stap 1: het verwijderen
Teken moeten meestal langer dan 12 uur vastzitten voor de bacterie kan worden overgedragen. Vind je een teek, verwijder die dan ook onmiddellijk. Gebruik hierbij bij voorkeur een pincet. Let er op dat je met de pincet de teek zo dicht mogelijk tegen de huid vast neemt. Neem indien mogelijk de huid zo vast dat er een "heuveltje" ontstaat. Trek daarna voorzichtig de teek uit de huid zonder het lichaam te verpletteren. Ontsmet nadien de wonde, was je handen en steriliseer het gebruikte pincet (in kokend water leggen). Noteer in je agenda de datum dat je een tekenbeet opliep. Als je dan ziek wordt, kan de huisarts beter bepalen of de tekenbeet daarvan de reden kan zijn.

Stap 2: teek it easy
Je hoeft niet bij elke tekenbeet naar de dokter te lopen. De kans dat de ziekte optreedt is klein. Wees de eerste dagen wel aandachtig voor mogelijke symptomen. Verschijnt er een rode ring of word je ziek raadpleeg dan je huisarts.

Hoe voorkom je een tekenbeet?

· Draag kledij die zoveel mogelijk het lichaam bedekt (lange mouwen, lange broek). De broek wordt best ook in de kousen of hoog schoeisel gestopt. Lichtgekleurde kledij heeft als extra voordeel dat teken makkelijker worden gezien voor ze de huid kunnen bereiken.
· Draag een hoofddeksel en houd lang haar dicht bij het hoofd.
· Blijf in parken en bossen zoveel mogelijk op de paden. Je vermijdt daardoor het betreden van de lage begroeiing waar teken bij voorkeur zitten.
· Vertrouw niet op insectenwerende middelen op het lichaam of de kledij. Ze bieden niet voldoende bescherming tegen teken.
. Controleer na elk verblijf het lichaam op teken. Bij de mens zitten deze beestjes bij voorkeur op het hoofd, de nek, oksels en knieholten, de liesstreek en de enkels.

Ratten zijn snoezige knaagdiertjes met een mooi pelsje. Toch zijn ze niet door iedereen geliefd. Ze kunnen immers redelijk wat overlast veroorzaken. Behalve de materiële schade die ratten kunnen toebrengen, zijn ze ook drager van ziekteverwekkende microben (zoals Salmonella spp. en Toxoplasma gondii) die overgedragen kunnen worden naar vee, huisdieren en mensen. Vooral de bruine rat is een grote verspreider van ziekten, omdat ze opdaagt in landbouwgebieden, industrieterreinen en in gebouwen en daardoor de leefomgeving betreedt van vee, bevolking en huisdieren.

Preventieve maatregelen De meeste problemen met ratten zijn te wijten aan de omstandigheden in huis en tuin waardoor ratten worden aangetrokken. Met eenvoudige maatregelen kan je gemakkelijk voorkomen dat ratten je woonplaats bezoeken.

Ratten in huis
Voedsel in huis lokt ratten. Sluit daarom voedselvoorraden goed af. Zorg er ook voor dat ratten je huis niet binnen geraken. Dicht openingen die als ingang kunnen dienen, of sluit ze af met roosters.

Ratten in de tuin
Breng tuinafval naar de composthoop. Maar voor vers groenten- en fruitafval is een compostvat veel beter geschikt. Het is gesloten zodat ongedierte er niet bij kan komen. Gekookt eten of vlees leg je nooit op de composthoop want dat trekt net muizen en ratten aan.
Sluit bewaarplaatsen van groenten en voedselvoorraden voor huisdieren goed af. Rondslingerend eten in de vogelkooi of het kippenhok trekken ratten aan. Zorg ervoor dat er ‘s avonds geen eten meer ligt in de hokken. Verwijder het eten of sluit het af.

Ratten op openbaar domein
Ratten verblijven graag aan de waterkant. Maar ze hebben ook voedsel nodig. Een baangracht alleen is nooit de oorzaak van ratten. Ze maken holen in de grachtkanten, maar leven van voedsel dat ze in tuinen en huizen vinden. Het heeft geen zin om ratten te bestrijden in baangrachten en waterlopen, als ze in de omliggende tuinen alles vinden wat hun hartje lust. 

Bestrijding
Iedereen die ratten op zijn eigendom heeft, is wettelijk verplicht om ze te bestrijden.

Milieuvriendelijke bestrijdingsmethoden
Vallen en klemmen bestaan in vele soorten. Bevuil de klem niet met mensengeur. Wrijf uw handen in met aarde of draag handschoenen.

Chemische bestrijding
Wasblokjes waarin aas met vergif zijn verwerkt, zijn het meest doeltreffend en zijn te verkrijgen bij dierenspeciaalzaken en zaadhandels. Voor een efficiente bestrijding leg je het lokaas op een plaats waar ratten gezien zijn of waar sporen van ratten zijn. Bevestig de blokjes met een spijker op een plankje of plaatje zodat de ratten ze niet mee kunnen nemen, maar er ter plekke van moeten smullen. Zet over het lokaas een omgekeerde houten krat of doos, met een in- en uitloop-opening van ongeveer 10 cm doormeter. Leg op de krat een zware steen, zodat huisdieren of kinderen er niet bij kunnen. Controleer het aas enkele keren per week, en vul bij wanneer het op geraakt. Blijf aas leggen tot er niet meer van gegeten wordt. Verplaats het aas als je merkt dat de ratten niet weg zijn, maar toch niet van de blokjes eten.
Ratten die voldoende van het aas eten, sterven. Maar niet onmiddellijk, zodat het niet ongewoon is om ergens in de tuin of een schuilplaats een dode rat te vinden. Verwijder deze rat onmiddellijk en zorg dat kinderen of andere dieren niet bij het kadaver kunnen komen.

Meer informatie vind je hier terug of op de website van www.zonderisgezonder.be.

Over heel Vlaanderen gaan stemmen op over een stijgende problematiek rond de vos. Steeds meer klachten komen binnen over schade aan pluimvee. Misschien sloop de vos bij u ook al eens het kippenhok binnen? U kan dit melden via het meldpunt http://hvv.be/Page/42/Vossenschade.aspx . Dit is een meldpunt vanuit de Hubertus Vereniging Vlaanderen die zo probeert de ernst van het probleem in kaart te brengen.
Er zijn echter ook tal van maatregelen die u kunt nemen om de vossen uit uw kippenhok te houden. Zorg voor een voldoende hoge omheining, zorg dat de vossen zich geen weg tot in het kippenhok kunnen graven, ... De makkelijkste methode om ervoor te zorgen dat de vos niet aan uw kippen kan, is de kippen 's nachts opsluiten in een binnenhok.  Meer tips vind je op www.natuurpunt.be/vos .

In België komen er twee soorten berenklauwen voor, namelijk de gewone berenklauw en de reuzenberenklauw. De gewone berenklauw is een inheemse plantensoort met witte tot roze bloemschermen, die zeer geliefd zijn bij allerlei insecten. De reuzenberenklauw, die oorspronkelijk uit het Kaukasisch gebergte komt, heeft deze aantrekkelijk bloemenprachtig ook. Maar zoals de naam reeds doet vermoeden, ziet hij alles veel grootser. Met zijn hoogte van vijf meter, steekt de reuzenberenklauw met kop en schouders boven zijn inheemse neef uit.

Reuzenberenklauw
De reuzenberenklauw is afkomstig uit Oost-Europa en werd oorspronkelijk aangeplant in siertuinen en borders, vanwege zijn decoratieve uiterlijk. Aangezien de zaden worden verspreid met de wind, slaagde de soort erin te ‘ontsnappen’ en begon ze in de jaren ’70 haar opmars. Momenteel is de plant verwilderd en wordt de reuzenberenklauw in grote aantallen teruggevonden in bermen langsheen landbouwgronden, wegen en spoorwegen.

Giftig geschenk
Reeds vroeg ontdekte men dat deze fraaie plant ook een minder fraaie kant heeft. Het sap van de reuzenberenklauw bevat namelijk een bijtende stof die in combinatie met de ultraviolette stralen van de zon reageert als een zuur en ernstige brandwonden veroorzaakt op de huid. Bij regenweer irriteert de plant veel minder. De reactie op de huid wordt fytofotodermatitis genoemd. In het sap zitten stoffen, furocoumarinen, die je huid overgevoelig maken voor zonlicht (fotosensibilisatie). Ongeveer 24 uur na het contact met het sap ontstaan rode, jeukende vlekken, die enkele uren later overgaan in een scherp begrensde ontsteking van de huid met zwelling en blaarvorming. Deze letsels kunnen er uitzien als echte brandwonden en genezen pas na 1 tot 2 weken. Na genezing kunnen ze een bruinverkleuring op de huid achterlaten. Als het sap in de ogen terechtkomt, kan in sommige gevallen permanente blindheid ontstaan. Bovendien is het sap bij orale inname reeds in kleine hoeveelheden uiterst giftig.

Hoe voorkom je problemen?
Raak de plant niet aan en waarschuw ook uw kinderen hiervoor. Laat de kinderen nooit fluitjes of blaaspijpjes maken uit de holle stengel van de plant. Als de plant in de omgeving groeit van kinderspeelplaatsen, meld je dit aan de dienst Groen (03 690 46 24). Bij werkzaamheden in de tuin (snoeien of gras maaien) kan je het best vermijden dat sap van de reuzenberenklauw op je huid terechtkomt. Je moet hierbij ook rekening houden dat het sap soms dwars door de kledij kan dringen.

Wat doe je na contact met de plant?
• Spoel de huid onmiddellijk overvloedig met koud water.
• Vermijd best gedurende één week fel zonlicht op de huid.

Ga zeker naar de huisarts als er huidletsels te zien zijn.

Hoe herken je de plant?
De reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum) en de gewone berenklauw (Heracleum sphondylium) behoren beide tot de familie van de schermbloemigen en lijken dus sterk op elkaar. De reuzenberenklauw verschilt echter van de gewone berenklauw door zijn gigantische afmetingen, zijn bloemschermen kunnen immers een diameter van een halve meter bereiken. De reuzenberenklauw wordt vijf meter hoog, terwijl de gewone berenklauw slechts een hoogte van twee meter kan bereiken. Het voornaamste verschil tussen beide soorten is echter de aanwezigheid van rode vlekjes op de stengel bij de reuzenberenklauw, die niet terug te vinden zijn bij de gewone.

De steenmarter was in de eerste helft van de vorige eeuw uit bijna heel Vlaanderen verdwenen, maar is vandaag helemaal terug van weggeweest. De marter heeft zich goed aangepast aan onze dichtbevolkte regio en komt intussen weer zowat overal in Vlaanderen en West-Europa voor. Dat is goed nieuws voor de natuur in Vlaanderen, maar hun gedrag stelt de mens soms voor uitdagingen.

Een steenmarter op zolder kan geluidsoverlast, reukhinder of schade aan de isolatie veroorzaken. Steenmarters durven weleens een kippenhok binnendringen en kunnen zich verschuilen in auto’s, waar ze in kabels en leidingen bijten.

Die problemen zijn gelukkig stuk voor stuk te voorkomen. Via de website www.steenmarter.be willen het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) en Natuurpunt in samenwerking met Inverde en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) correcte informatie verspreiden over deze oplossingen.

Samen met de openbare besturen zijn gezinnen goed voor ruim 30% van het gebruik van bestrijdingsmiddelen in Vlaanderen. De gemeente probeert al zo weinig mogelijk pesticiden te gebruiken. Maar ook u kunt een steentje bijdragen.

Breng restjes en lege verpakkingen bij het Klein Gevaarlijk Afval (KGA) onder. Dit geldt ook voor restanten van producten die je allang niet meer gebruikt en die vergeten in een hoekje staan. Alle lege verpakkingen en overschotten kan je naar de KGA-inzamelplaats op het recyclagepark brengen. Daarnaast wordt het KGA 6x per jaar opgehaald (meer info op de achterzijde van uw afvalkalender).

Hier geven we enkele eenvoudige en praktische tips om de natuur zo weinig mogelijk te belasten met chemische bestrijdingsmiddelen. Deze en andere tips kunt u terug vinden op http://www.zonderisgezonder.be/.

Last van bladluizen?
Met een krachtige waterstraal kan je heel wat bladluizen van de plant spuiten. In de herfst kan je de aangetaste plantendelen afknippen. Zo overwinteren er minder eitjes.

Geef onkruid geen kans
Bedek de bodem met doorlevende kruidachtige planten of bodembedekkende struiken. Het onkruid krijgt dan geen kans door licht- en plaatsgebrek.

Met de hand of door het vuur
Wied kleine oppervlakten met de hand. Voor grotere oppervlakten kan je een onkruidbrander gebruiken. Brand het onkruid om de 2 à 3 weken weg.

Harken bij warm weer
Hou paden met kiezelsteentjes onkruidvrij door regelmatig te harken.

Mengsel van gras en klaver
Een nieuw gazon? Informeer bij je tuincentrum naar een gazonmengsel, aangevuld met miniklavers. De klaver zorgt op natuurlijke wijze voor een bemesting van je gazon.

Mos: met of zonder?
Een graspartij in de schaduw zal vaak last hebben van mos. Je kan het mos laten staan, of het vervangen door een verharding of door schaduwminnende planten zoals varens, hosta’s of kamperfoelie.

Minder muggen
Vermijd stilstaand water in emmers, gieters enzovoort. Voor in de vijver bestaan er insectenetende vissen. Bescherm jezelf en je kinderen door het plaatsen van horren in deur- en raamopeningen of een muskietennet boven je bed.

In de moestuin
Voorkom bodemziekten in je moestuin door vruchtwisseling of gebruik ziekteresistente rassen. Ook combinaties van verschillende teelten voorkomen ziekten.

Tegen slakken
Slakken zijn dol op jonge plantjes. Zorg er daarom voor dat ze er niet gemakkelijk bij kunnen. Slakken kan je weghouden met sparrennaalden, gemalen schelpen of kapotte eierschalen. Egels en vogels eten graag slakken. Richt je tuin daarom diervriendelijk.

Vorig jaar is de Aziatische hoornaar echt zijn invasie in ons land begonnen. De overheid - in samenwerking met de universiteit, brandweerdiensten en civiele bescherming - hebben een plan klaar om dit jaar de verdere uitbreiding van deze invasieve exoot zoveel mogelijk af te remmen. Dit is hard nodig omdat de Aziatische hoornaar onze inheemse insecten (bijen, wespen, vliegen,...) belaagt waardoor de bestuiving van onze landbouwgewassen onder druk komt te staan. Bovendien heeft de Aziatische hoornaar een opmerkelijke voorkeur voor honingbijen wat voor de imkers in ons land een ernstig probleem kan worden.

Meldpunt Vespawatch.be
Echter, het plan kan alleen slagen met de hulp van de bevolking. Jong of oud, natuurliefhebber of gewone wandelaar, specialist of leek, echt iedereen kan een steentje bijdragen door de ogen open te houden en bij het zien van een hoornaar of nest dit zo snel mogelijk te melden. Dit kan je doen op het portaal van de werkgroep Aziatische hoornaar: vespawatch.be.

Figuur: de nesten van de Aziatische hoornaar in mei (links), augustus (midden) en oktober (rechts). In de lente bouwen hoornaars bolvormige nestjes in bvb een tuinhuis, houtkot of carport. Vanaf de zomer verhuist het nest naar een hoge boomtop.

Hoe herken je de Aziatische hoornaar?
De Aziatische hoornaar is een grote, donkere wesp. Ze is groter dan een gewone wesp en iets kleiner dan de inheemse Europese hoornaar. Je kan een Aziatische hoornaar goed herkennen aan haar unieke kleurencombinatie (zie figuur). Op de kop en het borststuk zijn ze volledig zwart. Ook het achterlijf is grotendeels zwart met slechts één brede gele band. De pootjes zijn zwart met opvallende gele tipjes. De Aziatische hoornaar wordt het meest verward met de Europese hoornaar. Maar met een beetje oefenen zal je gauw merken dat het verschil zeer duidelijk is.

Figuur: bijen, wespen en hoornaars op schaal naast elkaar. De Aziatische hoornaars heeft 2 kleuren: zwart en weinig geel op het achterlijf. De Europese hoornaar heeft 3 kleuren: zwart, roodbruin en veel geel op het achterlijf.

Van de hoornaars hoef je zelf weinig schrik te hebben. De Aziatische hoornaar mag dan wel zeer agressief zijn als je haar nest verstoort, in de vrije natuur toont ze geen interesse in de mens. Met haar angel kan de hoornaar wel meermaals pijnlijk steken zoals andere wespen. Daag ze dus zeker niet uit!

Meer info
https://vespawatch.be/

Everzwijnen zijn lang afwezig geweest in Vlaanderen. De voorbije jaren zijn ze in opmars en hebben ze zich gevestigd als inheems grofwild. Op zich een goede zaak. Een troef voor biodiversiteit, natuurbeleving en recreatie. Maar everzwijnen veroorzaken ook schade aan de landbouw, in het verkeer en aan de natuur. En ze kunnen wildziekten verspreiden, met mogelijk zware economische schade als gevolg.

Meer info vind je hier.