Melkerij De Stroobloem
"De Stroobloem”, de melkerij van Loenhout … de enige herinnering aan een tijd waarin Loenhout, inzake landbouw, gekend was als “de Parel van de Kempen”.
Hoe dat gegroeid is?
Op het einde van de 19de eeuw, in 1896, werd op deze plek de “samenwerkende melkerij” gebouwd.
Op 8 januari 1897 hebben 49 boeren, onder impuls van Jozef Montes d’Oosterwijck en de Belgische Boerenbond (die een jaar eerder is ontstaan), een vereniging opgericht, een zogenaamde coöperatieve, waarbij de melkerij is ontstaan en waar sedertdien alle boeren van Loenhout zich aansloten, ja, ook boeren uit de omliggende gemeenten.
De inzet van deze boeren was 10 franken per persoon, een bedrag dat in die tijd gelijk was aan een goed maandloon. Jozef Montes, die toen ook voorzitter was van de Belgische Boerenbond, werd de eerste voorzitter. Frans Meeusen werd de eerste directeur; een functie die, zo blijkt jaren later, voorbehouden leek voor deze familie want de navolgende directeurs waren allemaal afstammelingen van Frans Meeusen.
Het werd al gauw overduidelijk dat de melkerij een enorme vooruitgang betekende.
Voorheen moesten de boeren zelf de melk boteren, in een botermolen aangedreven door hondenkracht of door mankracht… want elektriciteit kende me nog niet. Vervolgens moest men de boter kneden om ze dan in maten van een halve kilo te verwerken. Eén keer per week werden de producten met paard en kar naar Antwerpen gevoerd. Dit alles was zeer arbeidsintensief.
De boerenbond informeerde de coöperanten ook over de vooruitgang van de landbouwtechnieken en -wetenschappen waardoor zij met nieuwe methoden hun akkers en weiden bewerkten.
In 1904 zijn ze met vier werknemers om dagelijks 6000 liter melk te verwerken.
Vooral met Suske Boter (zijn echte naam is Frans Van Tiggel) heeft de melkerij een ambitieuze werkkracht binnen gehaald. Suske Boter is slim en handig, en hij is nieuwsgierig naar alle nieuwigheden. De melkerij beschikt in die tijd als enige in Loenhout over stroom die wordt opgewekt met een eigen generator. Suske overtuigt zijn baas om ook elektriciteit te verkopen. Want hij was erin geslaagd een leiding te leggen vanuit de melkerij naar zijn huis in de Sint Annastraat.
En zo werd Suske Boter als eerste in Loenhout trotse eigenaar van een huis met maar liefst 2 elektrische verlichtingspunten.
Dit alles heeft ervoor gezorgd dat Loenhout, inzake landbouw, de parel van de Kempen werd genoemd.
De melkerij, die bijna letterlijk onder de kerktoren lag, groeide uit tot een KMO van ongeveer 1,5 ha. Dit alles voor de productie van boter en melkpoeder.
Enkele cijfers die de groei van het bedrijf aantonen:
- Ontvangen liter melk:
1897: 863.634 liter
1982: 55.000.000 liter
- Gemaakte kg. boter:
1897: 28.620 kg
1982: 2.500.000 kg
- Productie boter per uur:
1897: 100 kg op 3 ½ uur
1982: 3.200 kg per uur
- Afroomcapaciteit:
1897: 2000 liter per uur
1982: 40.000 liter per uur
De Site
De site werd dan ook gekenmerkt door enkele specifieke industriële gebouwen, o.a. magazijnen en opslagplaatsen, die in de loop der tijden gemoderniseerd werden. Maar het meest typerend voor deze vestiging was de schouw, een baken voor de hele omgeving.
De melkerij had tot op het einde (in 2005) nog twee activiteiten: het afromen van de aangevoerde melk en dat wat overblijft omzetten naar room voor verdere verwerking en productie van de alom gekende roomboter ‘de Stroobloem’, die nog steeds in de handel te koop is.
De schaalgrootte van het bedrijf is evenwel te klein geworden. Eind 2005 sluit de coöperatieve melkerij, onverwacht en na een zoveelste overname, definitief haar deuren.
Voor de site werd een nieuwe invulling gezocht en gevonden. Het bestaande zuiveringsstation werd overgenomen door Aquafin. In 2012 werden de magazijnen afgebroken en de site verkaveld met ruimte voor eengezinswoningen en appartementen. In de stedenbouwkundige voorschriften werd opgelegd dat er zoveel mogelijk architecturale elementen moesten opgenomen worden die naar de vroegere melkerij zouden verwijzen. Daarom werd de oude fabrieksschouw gerestaureerd. Zo zou ze als ‘landmark’ blijvend deel uitmaken van deze site.
Maar enkele jaren later, in 2019, werd de schouw, die 25 meter hoog was en die als een industrieel relict werd bewaard, om veiligheidsredenen afgebroken.
Daarmee is, op deze plek in Loenhout, een stuk geschiedenis van 120 jaar verdwenen.
De Stroobloem wordt tot op heden met zorg gemaakt in de melkerij te Langemark.
De merknaam “De Stroobloem” komt van het stroobloemeke dat onsterfelijkheid betekent.
Video: De Stroobloem
Locatie: De Stroobloem
